روابط عمومی شرکت ایدکو (توزیع‌کننده‌ی محصولات کسپرسکی در ایران)؛ در دنیای امروز، داشتن حضور آنلاین تقریباً اجتناب‌ناپذیر است. بخش بزرگی از زندگی روزمره‌ ما به فضای دیجیتال گره خورده و زندگی کاملاً آفلاین، مگر برای افرادی مانند ملوانان در دریا یا جنگلبانان در دل طبیعت، به یک امتیاز نادر تبدیل شده است. تخمین زده می‌شود که هر یک از ما، در هر ساعت، حدود دو تا سه گیگابایت داده از طریق تلفن‌های هوشمند، دستگاه‌های اینترنت اشیا و سرویس‌های آنلاین تولید می‌کنیم. جای تعجب ندارد که حدود ۷۰ درصد از مردم آمریکا نسبت به جمع‌آوری داده‌هایشان توسط دولت ابراز نگرانی می‌کنند، و نزدیک به ۸۰ درصد نیز نگران سوءاستفاده شرکت‌های بزرگ از اطلاعات شخصی خود هستند. در این مطلب، بررسی می‌کنیم که چگونه فعالیت‌های روزمره‌ ما ردپای دیجیتال به‌جا می‌گذارند و برای کاهش آن چه می‌توان کرد.

روال صبحگاهی شما؛ وقتی گوشی هوشمند و مرورگر، هر حرکتتان را زیر نظر دارند

صبح از خواب بیدار می‌شوید، وضعیت آب‌وهوا را چک می‌کنید، کمی در شبکه‌های اجتماعی می‌چرخید، چند پست لایک می‌کنید و مسیر رفت‌وآمدتان را بررسی می‌کنید تا از ترافیک احتمالی مطلع شوید. در ظاهر، تنظیمات حریم خصوصی در شبکه‌های اجتماعی ساده هستند: فقط کافی است آن‌ها را طوری تنظیم کنید که والدین یا همکارانتان از شوخی‌های جسورانه‌تان شوکه نشوند — ابزار Privacy Checker ما می‌تواند در این زمینه کمک کند. اما ماجرا وقتی پیچیده‌تر می‌شود که پای داده‌های موقعیت مکانی وسط می‌آید؛ اطلاعاتی که تقریباً همه به‌دنبال جمع‌آوری آن هستند.

پیش‌تر، درباره نحوه‌ی ساخت پروفایل‌های دقیق توسط گوشی‌های هوشمند صحبت کرده‌ایم و همچنین بررسی کرده‌ایم که دلالان داده‌های موقعیت مکانی چگونه عمل می‌کنند و در صورت نشت این داده‌ها، چه پیامدهایی ممکن است رخ دهد.

تصور کنید: تقریباً نیمی از اپلیکیشن‌های محبوب اندروید، حتی بدون نیاز واقعی، درخواست دسترسی به موقعیت مکانی شما را دارند. مرورگرهای Chrome و Safari نیز به‌صورت پیش‌فرض ردیابی کوکی‌ها بین دامنه‌ها را مجاز می‌دانند؛ روشی که به شبکه‌های تبلیغاتی امکان می‌دهد تا پروفایل‌های دقیقی از کاربران برای نمایش تبلیغات هدفمند بسازند. تقریباً تمام داده‌های تله‌متری گوشی شما برای ساخت تصویری کامل از شخصیت مصرف‌کننده شما استفاده می‌شود — دیگر نیازی به مصاحبه با مشتری یا برگزاری گروه‌های متمرکز نیست. بهترین بازاریاب، در جیب شماست؛ اما برای شما کار نمی‌کند.

چه باید کرد؟

اقدامات پایه‌ای:

•          به  Settings → Privacy → Permission Managerبروید و دسترسی به موقعیت مکانی در پس‌زمینه را برای اپ‌هایی مانند پیام‌رسان‌ها یا ویجت‌های آب‌وهوا که نیازی به ردیابی دائمی ندارند، غیرفعال کنید.
•          در سیستم‌عامل iOS، مسیر Settings → Privacy & Security → Trackingرا دنبال کرده و گزینه Allow Apps to Request to Track را خاموش کنید. همچنین بخش بررسی ایمنیدر نسخه‌های جدیدتر، به شما امکان می‌دهد دسترسی اپ‌ها و کاربران به داده‌هایتان را مرور کرده یا در مواقع اضطراری، همه مجوزها را به‌طور کامل بازنشانی کنید.
•          در مرورگر Safari، گزینه Prevent cross-site tracking را فعال کنید. در تنظیمات پیشرفته نیز، قابلیت محافظت پیشرفته در برابر ردیابی و اثرانگشت را روشن کنید.
•          گوشی Google Pixel تهیه کرده و سیستم‌عامل GrapheneOS را که بدون خدمات Google Play  اجرا می‌شود، روی آن نصب کنید. یا بررسی کنید که آیا نسخه AOSP برای گوشی اندرویدی فعلی شما وجود دارد یا خیر؛ این نسخه تجربه‌ای مینیمال از اندروید را ارائه می‌دهد که در آن فقط خدمات موردنیازتان را نصب می‌کنید.
•          حالت قفل را از مسیر Settings → Privacy & Securityفعال کنید. این حالت اگرچه برخی قابلیت‌ها را محدود می‌کند، اما به‌طور چشم‌گیری احتمال ردیابی یا نفوذ به گوشی آیفون شما را کاهش می‌دهد.
•          یک فیلتر DNS محلی مانند Pi-hole راه‌اندازی کنید که توانایی مسدودسازی بیش از ۲۸۰ هزار ردیاب را دارد. همچنین می‌توانید از افزونه‌هایی مانند Privacy Badger  برای مرورگرهای Firefox، Opera، Edge و Chrome استفاده کنید. بسیاری از روترهای مدرن نیز امکان تنظیم فیلتر DNS را فراهم کرده‌اند که قادر است بخش عمده‌ای از ترافیک شبکه‌های تبلیغاتی را مسدود کند.

اقدامات شدیدتر (برای افراد محتاط):

در مسیر حرکت: خطرات خودروهای متصل به اینترنت

•          برای رفتن به محل کار آماده می‌شوید، سوار خودرو می‌شوید، موتور را روشن می‌کنید... سیستم به‌طور خودکار پلی‌لیست محبوبتان را پخش می‌کند و شماره تماس عزیزانتان را آماده دارد. راحتی محض، درست است؟ قطعاً، اما یک نکته مهم وجود دارد: خودروهای مدرن می‌توانند در هر ساعت تا ۲۵گیگابایت از داده‌های شما را منتقل کنند.
•          این مسئله دو نوع مشکل اساسی ایجاد می‌کند. نخست، خودروهای متصل معمولاً هدف آسان‌تری برای هکرها هستند، چراکه شرکت‌های خودروسازی عموماً رویکرد چندان قابل قبولی نسبت به امنیت سایبری ندارند. هرچند نفوذ به سیستم داخلی خودرو همیشه به سرقت منجر نمی‌شود، بسیاری از آسیب‌پذیری‌ها این امکان را به مهاجمان می‌دهند که شما را ردیابی یا حتی خودرو را از راه دور کنترل کنند. به‌عنوان نمونه، در نوامبر ۲۰۲۴، یک آسیب‌پذیری در سیستم Mazda Connect شناسایی شد که به مهاجمان اجازه می‌داد کد دلخواه را با دسترسی ریشه اجرا کنند. پیش از آن نیز ضعف‌های جدی در خودروهای Kia، Tesla، Jeep و ده‌ها برند دیگر کشف شده بود.
•          دوم، خود شرکت‌های خودروسازی نیز معمولاً با اشتیاق تمام، رفتار و موقعیت مالکان را زیر نظر می‌گیرند و داده‌های جمع‌آوری‌شده را به دلالان اطلاعات و شرکت‌های بیمه می‌فروشند.

وقت ناهار: خطرات پنهان اپلیکیشن‌های سفارش غذا

زمان ناهار فرصتی عالی برای استراحت است... و برای به‌جا گذاشتن ردپای دیجیتال بیشتر. چه سفارش قهوه از طریق اپلیکیشن باشد و چه اعلام حضور در نانوایی محبوب‌تان در شبکه‌های اجتماعی، شما دائماً در حال افزودن به پروفایل آنلاین خود هستید. این اطلاعات شامل موقعیت مکانی، جزئیات پرداخت و حتی تاریخچه سفارش در اپ‌های تحویل غذا می‌شود. اپلیکیشن‌های سفارش غذا به‌شدت داده‌محور هستند. به‌طور متوسط، آن‌ها ۲۱ نوع داده شخصی جمع‌آوری می‌کنند و حدود ۹۵٪ این داده‌ها مستقیماً به هویت شما مرتبط است. بسیاری از این اطلاعات تنها نزد شرکت تحویل غذا باقی نمی‌ماند؛ بلکه به شرکت‌های دیگر نیز منتقل می‌شود. برای مثال، Uber Eats دوازده مورد از بیست‌و‌یک نوع داده جمع‌آوری‌شده را با شرکت‌های همکار خود به اشتراک می‌گذارد؛ از جمله شماره تلفن، آدرس و تاریخچه جست‌وجو و سفارش‌ها.

علاوه بر این، خدمات تحویل غذا ممکن است دچار نشت داده شوند. در این صورت، اطلاعات شخصی شما — از نام و شماره تماس گرفته تا آدرس، لیست خرید و هزینه سفارش — در معرض افشا قرار می‌گیرد.

·         چه باید کرد؟

اقدامات معمول
تنظیمات مکان‌یابی اپلیکیشن را بررسی کنید. به‌جای دسترسی دائمی، آن را به «فقط هنگام استفاده از اپ» تغییر دهید. اگر حساسیت بیشتری دارید، می‌توانید خدمات مکان‌یابی را به‌طور کامل غیرفعال کرده و آدرس را دستی وارد کنید.
مگر آنکه واقعاً ضروری باشد، اجازه دسترسی به مخاطبان، گالری یا پیامک‌ها را به اپلیکیشن‌های سفارش غذا ندهید.

اقدامات شدیدتر
یک ایمیل موقت بسازید و از نامی متفاوت برای سفارش‌های غذایی استفاده کنید. حتی می‌توانید از یک گوشی دوم فقط برای اپ‌های تحویل غذا استفاده کنید.
از وارد کردن شماره دقیق واحد خودداری کنید. سفارش را در ورودی ساختمان تحویل بگیرید تا محل دقیق زندگی شما به الگوهای خریدتان متصل نشود.
پرداخت نقدی باعث می‌شود جزئیات خرید شما در هیچ پروفایل پرداختی ذخیره نشود.
اگر می‌خواهید ردپای دیجیتال خود را به حداقل برسانید، به‌طور کلی از سفارش آنلاین صرف‌نظر کنید. کمی پول نقد بردارید، گوشی‌تان را در دفتر بگذارید و به یک رستوران محلی بروید. بدون گوشی، یعنی بدون ردیابی GPS، و پرداخت نقدی هیچ ردی از خود باقی نمی‌گذارد.

اقدامات معمول

•          به اپلیکیشن مدیریت خانه هوشمند خود (گوگل هوم، اپل هوم، اپ الکسا و غیره) مراجعه کنید و بخش‌های مربوط به حریم خصوصی را پیدا کنید. گزینه‌هایی که ضبط‌های صوتی شما را برای تحلیل ارسال می‌کنند، غیرفعال کنید. در الکسا معمولاً این گزینه «استفاده از ضبط‌های صوتی» است و در گوگل اسیستنت، از برنامه بهبود کیفیت خارج شوید. حذف خودکار تاریخچه صوتی را فعال کنید و در صورت نیاز، تاریخچه جست‌وجو را به‌صورت دستی پاک کنید. در الکسا کافی است بگویید: «الکسا، همه چیزهایی که امروز گفتم را حذف کن.» در گوگل اسیستنت، ضبط‌ها را از طریق حساب گوگل مدیریت و حذف کنید. این کار میزان داده ذخیره شده را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد.
•          هر اسپیکر هوشمند دکمه قطع میکروفون دارد. هنگام نیاز نداشتن به دستیار، به‌ویژه در مکالمات خصوصی، آن را قطع کنید.
•          لپ‌تاپ‌ها و برخی دوربین‌های هوشمند دارای پوشش یا شاتر حریم خصوصی هستند. حتماً از آن استفاده کنید؛ روشی ساده برای جلوگیری از دیده شدن ناخواسته.
•          بسیاری از تلویزیون‌های هوشمند امکان غیرفعال کردن جمع‌آوری آمار تماشاکه معمولاً ACR نام داردرا دارند. بهتر است این قابلیت را خاموش کنید تا تلویزیون گزارش هر کانالی که عوض می‌کنید را ارسال نکند.
•          روترهای مدرن معمولاً اجازه می‌دهند شبکه وای‌فای ثانویه یا مهمان راه‌اندازی کنید. تمام دستگاه‌های اینترنت اشیاء  خود را به این شبکه متصل کنید. این کار مانع دسترسی دستگاه‌ها به کامپیوترها و گوشی‌های اصلی شما در شبکه خانگی می‌شود. حتی اگر یکی از دستگاه‌ها هک شود، مهاجم نمی‌تواند به داده‌های شخصی شما دسترسی پیدا کند. همچنین این امکان را می‌دهد که در زمان عدم استفاده، دسترسی اینترنت دستگاه‌های IoT را قطع کنید.
•          برای هر دستگاه، رمز عبور قوی و منحصربه‌فرد انتخاب کنید. پس از اولین راه‌اندازی دستگاه، حتماً رمز و نام کاربری پیش‌فرض را تغییر دهید. استفاده از مدیر رمز عبور قابل اطمینان مانندمدیر کلمه عبور کسپرسکی شما در ایجاد و نگهداری رمزهای ایمن کمک می‌کند.

اقدامات شدید

•          شدیدترین گزینه، کنار گذاشتن کامل دستیارهای صوتی و سرویس‌های هوشمند مبتنی بر فضای ابری است. کلیدهای روشنایی را به‌صورت دستی روشن و خاموش کنید و از تایمرهای مکانیکی برای دستگاه‌ها استفاده کنید. هرچه میکروفون‌ها و دوربین‌های کمتری در خانه باشد، آرامش بیشتری خواهید داشت. اگر حتماً نیاز به دستیار دارید، گزینه‌های آفلاین مانند پروژه‌های متن‌باز Mycroft AI را در نظر بگیرید که بدون ارسال داده به فضای کلود، فرمان‌ها را به‌صورت محلی پردازش می‌کنند.
•          اگر نگران شنود مخفی هستید، می‌توانید یک دستگاه آشکارساز شنود بخرید — اگر در کشور شما مجاز باشد. این دستگاه‌ها به یافتن دوربین‌ها و میکروفون‌های مخفی کمک می‌کنند، مثلاً وقتی شک دارید یک لامپ هوشمند دوربین جاسوسی است.
•          در جلسات محرمانه، دستگاه‌های مشکوک را از برق بکشید یا کلاً از اتاق خارج کنید.
•          دنبال دستگاه‌های اینترنت اشیاء باشید که بتوانند به‌صورت مستقل کار کنند، مانند دوربین‌هایی با حافظه محلی که داده‌ها را به فضای ابری نمی‌فرستند یا سیستم‌های خانگی هوشمندی که روی سرور محلی مانند openHAB کار می‌کنند و تمام داده‌ها در خانه باقی می‌مانند.

خلاصه

در دنیای دیجیتال امروز، داده‌های شما کالایی ارزشمند هستند. حذف کامل ردپای دیجیتال ممکن نیست، اما این به معنی تسلیم شدن نیست. با هوشیاری و اجرای تدابیر امنیتی هوشمندانه، می‌توانید کنترل زیادی روی میزان افشای داده‌های خود داشته باشید. خدمات حفاظت اضافه‌شده در Kaspersky Premium  می‌تواند حریم خصوصی و امنیت پرداخت‌های شما را افزایش دهد. همچنین وب‌سایت Privacy Checker  ما راهنماهای جامعی درباره تنظیمات حریم خصوصی در گوشی‌ها، کامپیوترها، شبکه‌های اجتماعی، اپ‌ها و سیستم‌های عامل ارائه می‌دهد. چه به دنبال تنظیمات ساده باشید و چه اقدامات امنیتی عمیق‌تر، کنار شما هستیم. گرچه رسیدن به مرحله‌ی «گمنامی محض» معمولاً نیازمند تلاش شدید و تقریباً اقدامات و تدبیرهای شدید است، اما بیشتر افراد نیازی به ناشناس‌بودن کامل ندارند. اجرای حتی اقدامات «معمولی» پیشنهادی ما به‌شدت توانایی هکرها و شرکت‌ها را برای ردیابی شما محدود می‌کند.

 کسپرسکی آنلاین (ایدکو)

کسپرسکی اسم یکی از بزرگترین شرکتهای امنیتی و سازنده آنتی ویروس است که برخی از کاربران اشتباهاً این شرکت و محصولات آنتی ویروس آن را با عناوینی نظیر کسپرسکای،کاسپرسکی، کسپراسکای، کسپراسکای، و یا کاسپراسکای نیز می‌شناسد. همچنین لازم به ذکر است مدیرعامل این شرکت نیز یوجین کسپرسکی نام دارد.