روابط عمومی شرکت ایدکو (توزیع‌کننده‌ی محصولات کسپرسکی در ایران)؛ نمی‌شود این روزها از مفهوم خانه هوشمند فرار کرد یا نادیده‌اش گرفت. حتی اگر طرفدار این فناوری هم نباشید به هر حال سخت می‌توان تلویزیونی را پیدا کرد که غیر هوشمند باشد. همچنین سیستم‌های تهویه هوا و یخچال‌ها نیز روز به روز دارند بیشتر مجهز به اتصال به وای‌فای می‌شوند. احتمالاً تا همین الانش هم با بلندگوهای هوشمند، سوکت‌های الکتریکی ریموت کنترل و غیره آشنا هستید. برخی از این هوشمند بودن‌ها صرفاً جنبه‌ی سرگرمی دارند اما بسیاری از قابلیت‌ها در واقع در مصرف کیلووات، زمان و اعصاب صرفه‌جویی می‌کنند. پس می‌رسیم به این سوال که: «بهترین راه برای راه‌اندازی یک خانه هوشمند چیست؟» در ادامه با ما همراه شوید تا پاسخ این سوال را بدهیم.

دو رویکرد خانه هوشمند

پیش از راه‌اندازی خانه هوشمند خود این دو سوال را پاسخ دهید:

•         به این درک رسیده‌اید که چرا بدان نیاز دارید؟
•         چقدر دوست دارید روی هوشمند کردن خانه وقت بگذارید؟

اگر دلیل را می‌دانید و آماده‌اید که خانه را هوشمند کنید پس عقلانی است که دست به کار شوید: همه قابلیت‌ها را بررسی کنید، سیستم اتوماسیون یکپارچه انتخاب کرده و کنترلر خانه هوشمند و تجهیزات جانبی سازگار خریداری کنید. همچنین ایده خوبیست که این کار را در صورت امکان موقع بازسازی یا موقع ساخت خانه انجام دهید. اگر هنوز تجربه خانه هوشمند ندارید، آپارتمانی را اجاره کردید یا دقیقاً مطمئن نیستید به خانه هوشمند نیاز دارید، با راهکارهای خاص که برایتان کارامد هستند شروع کنید. بعد از اینکه قلق آن‌ها دستتان آمد سپس می‌توانید به فکر اتخاذ سیستمی فراگیرتر باشید. بیایید در ادامه نگاهی داشته باشیم بر مزایا و معایب هر دو رویکرد و نیز مثال‌هایی بزنیم از کارمندان خود کسپرسکی.

خانه هوشمند کلید در دست[1]

یک خانه هوشمند که بر پایه کلید در دست ساخته و طراحی شده است تمرکزش روی مدیریت چندین تسک خانه است؛ تسک‌هایی که معمولاً در سناریوهای اتوماسیون ترکیب می‌شوند. این سناریوها را می‌توان به طور دستی یا خودکار بر طبق برخی معیارها اجرا کرد. برای مثال موقع رسیدن به خانه تعطیلاتی‌تان در زمستان یک دکمه روی گوشی‌تان می‌زنید و سیستم گرمایشی خانه و چراغ‌های گاراژ روشن می‌شود، سیستم هشدار خاموش شده و حتی در سالن ممکن است موزیک ملایمی پخش شود. شب‌ها وقتی مانیتور  CO2 در اتاق‌خواب علائم خواب‌گرفتگی را شناسایی کند، خانه به طور خودکار تهویه را روشن کرده و هوای تازه را با دمای مطلوب به فرد می‌رساند.

چنین سیستمی نیازمند کنترلرهای هوشمندی در بخش گرمایش، نور، تهویه، مولتی‌مدیا و سایر سیستم‌هاست و از همه مهمتر یک کنتلر متمرکز که فرمان‌ها را از اسمارت‌فون‌ها، حسگرها و ریموت‌های داخل خانه دریافت نموده آن‌ها را به دستگاه‌های اندپوینت ارسال کند. بازار کنترلر پر شده است از برندهای معروف (Abode, Belkin WeMo, Fibaro, Hubitat و غیره) و نیز غول‌های تولیدکننده لوازم برقی و خانگی (آمازون، آیکیا، فیلیپس و غیره). بعنوان یک قانون، کنترلر می‌تواند از طریق ریموت‌ها، اسمارت‌فون‌ها و دستیار صوتی‌ها مدیریت شود اما فروشندگان همچنین گزینه‌های کنترلی ارائه می‌دهند که از شبکه لوکال بدون کانکشن اینترنت استفاده می‌کنند.

معمولاً این کنترلر از پروتکل اختصاصی خانه هوشمند مانند Zigbee، Z-Wave یا Thread استفاده می‌کند اما اکوسیستم‌های دیگری هم هستند که عمدتاً بر وای‌فای و بلوتوث متکی‌اند (برای مثال هوم‌کیت اپل). گزینه‌های هیبرید نیز امکان‌پذیرند. حسگرها و رگولاتورهای Zigbee، Z-Wave و Thread تنها با سیستم‌های داخل خانه ارتباط دارند. آن‌ها هیچ دسترسی اینترنتی ندارند و برای دوره‌های بسیار کوتاه زمانی پخش می‌شوند پس برق کمی مصرف کرده و وای‌فای شما را کند نخواهند کرد.

همچنین باید ذکر کنیم که استاندارد جدید مبتنی بر Thread به نام Matter هدفش مدیریت مشکل کلیدی خانه‌های هوشمند است: نحوه‌ی ادغام دستگاه‌های فروشنده‌های مختلف که پروتکل‌های متفاوت را در یک سیستم واحد اجرا می‌کنند. به لطف Matter انتظار می‌رود همه تجهیزات جانبی هوشمند از اکثر رهبران بازار بتوانند با اقل تنظیمات، با همدیگر سازگار و ادغام شوند. برندهایی چون Amazon, Apple, Google, Haier, Huawei, IKEA, Legrand, LG, Lutron, Midea, Oppo, Samsung, Schneider و Somfy همگی اعلام کردند که پشتیبانی Matter در آینده فناوری نویدبخشی خواهد بود. اما مشخصات جزئی تنها تابستان گذشته بود که تأیید گشت پس طیف وسیعی از دستگاه‌های Matter باید تا اواخر 2023 به طور عمده عرضه شوند. این بدان‌معناست که به برخی دستگاه‌ها (مانند هاب جدید Dirigeraی آیکیا) از قبل وعده آپگرید نرم‌افزاری برای Matter داده شده است. لذا چنانچه خانه‌تان در حال ساخت است و لوازم برقی (و سیم‌کشی‌های داخل دیوارها) تا آخر سال جاری تمام نمی‌شود حتماً Matter را گوشه ذهنتان داشته باشید.

اگر شما یا خانه‌تان نمی‌تواند تا آن زمان صبر کنید باید راهکار فنی قدیمی‌تر را برگزینید. علاوه بر اتوماسیون راحت، رویکرد یکپارچه برای ساخت خانه هوشمند شما به مثابه‌ی تراکم کمتر فرکانس‌های رادیویی توسط تعداد زیادی دستگاه وای‌فای مانند چراغ‌های هوشمند است که به طور غیرهماهنگ کار می‌کنند. همچنین مشکلات امنیت سایبری خانه هوشمند را می‌شود در سطح کنترلر مدیریت کرد. در آخر، با استفاده بهینه از منابع در طولانی مدت هزینه‌های خود را پایین می‌آورید (صرفه‌جویی در هزینه گرمایش، آب و برق و غیره).

اما معایب این رویکرد: ابتدا اینکه باید پیشتر بدانید در خانه خود چه چیزهایی را پیاده‌سازی می‌کنید: گروه‌های روشنایی، مناطق کنترل دما، سیستم‌های تهویه هوا، حسگرهای هر چیزی. دوم اینکه باید برای خود را برای قبوض سنگین آماده کنید: بیشتر تجهیزات باید همزمان خریداری شوند. در آخر نیز باید به خطراتی اشاره کنیم که به روان‌شناسی اعضای مختلف خانه مربوط می‌شود. اگر در این میان عضوی از خانواده تکنوفوب باشد (ترس از فناوری داشته باشد) از ساز و کار این همه فناوری در خانه هوشمند دچار اضطراب می‌شود. برای حل این مسئله سوئیچ‌ها و کنترل‌های فیزیکی که هماتایان هوشمند هستند نیز نیاز خواهد بود. چیزی مانند دستیار دیجیتال نیز مطلوب است. از قضا، سوئیچ‌های فیزیکی نیز موقع حمله سایبری یا شکست بزرگ اتوماسیون، به کار خواهند آمد.

الکس

زمانی که در حال بازسازی بودم، خانه هوشمند خود را برنامه‌ریزی کردم. هشت منطقه گرمایش از کف، شش رادیاتور و 32 منبع نور وجود دارد که همه آنها به صورت محلی و بدون اتصال به اینترنت قابل کنترل هستند. من در ابتدا این سیستم را طوری طراحی کردم که تا حد امکان برای ما ساکن اینجا نامرئی باشد و در عین حال برای مهمانانی که به خانه های هوشمند عادت ندارند نیز قابل دسترسی. از جمله ویژگی‌ها می‌توان به سیستم تهویه مطبوع و کنترل تهویه، سناریوهای روشنایی متعدد، سنسورهای حرکتی برای روشن و خاموش کردن چراغ ها، سنسورهای نشت آب (که در صورت شناسایی آب را خاموش می‌کند) و کنترل صوتی کامل اشاره کرد. همه ما با استفاده از خانه هوشمند کاملاً راحت هستیم و بچه‌ها به طور کلی استفاده از سوئیچ های دیواری را فراموش کردند و خانه را به تنهایی با صدا کنترل می‌کنند.

خانه هوشمند؛ قدم به قدم

همچنین می‌توان خانه هوشمند خود را تکه به تک و قدم به قدم ساخت. برای انجام این کار، دستگاه‌های ضروری شامل مواردی مانند تلویزیون‌های هوشمند، بلندگوهای هوشمند با دستیار صوتی، جاروبرقی ربات، مانیتور کودک، زنگ در با دوربین چشمی، خروجی‌های Wi-Fi و چراغ‌های قابل تنظیم روشنایی و رنگ هستند. طبق گزارش ما، بلندگوهای هوشمند (24 درصد) و سیستم‌های نظارت تصویری با Wi-Fi (20 درصد) در حال حاضر رایج‌ترین قطعات کیت هوشمند هستند.

زمانی که به عملکرد اصلی دستگاه، مانند تلویزیون یا دوربین چشمی نیاز دارید، هوشمندانه عمل کنید. هنگام انتخاب خود، همه ویژگی های هوشمند را با دقت بخوانید و به موقعیت های روزمره که ممکن است در آنها کمک کنند فکر کنید. اگر همه چیز خوب به نظر رسید، بررسی سایر خریداران را بررسی کنید: شاید برخی از ویژگی ها به این خوبی کار نکند.

الکساندر

ابتدا از IKEA لامپ‌های هوشمند خریدم، یک بلندگوی هوشمند با دستیار صوتی و یک دکمه Mi Home. سپس یک فرستنده مادون قرمز به Mi Home اضافه کردم تا تهویه هوا را کنترل کند. همچنین یک تنفس با سنسور CO2 خریدم که معلوم شد با هیچ چیز ادغام نمی‌شود. ما در نهایت لامپ‌ها و بلندگوی هوشمند را خاموش کردیم، در حالی که کنترل از راه دور هوشمند تهویه مطبوع محبوب‌ترین بود.

نکته مهم در مورد راهکارهای هوشمند فردی این است که آنها اصطلاحاً خارج از جعبه کار می‌کنند - بدون نیاز به راه‌اندازی. در بیشتر موارد، آنها از طریق Wi-Fi با سرورهای ابری فروشنده ارتباط برقرار می‌کنند و از طریق یک برنامه اختصاصی در تلفن هوشمند شما بدون نیاز به استفاده از کنترلرهای اضافی کنترل می‌شوند.

افسوس که معایب نیز قابل توجه است.

•         هر قدر دستگاه‌ها هوشمندتر شوند مدیریت هر یک از اپی جداگانه سخت‌تر خواهد شد.
•         ترکیب آن‌ها در سناریوها نیز مشکل‌ساز خواهد شد. برخی راهکارها شاید بتوانند با هوم‌کیت اپل یا الکسای آمازون ادغام شوند اما عملکرد سیم‌لیس تضمین داده نخواهد شد.
•         دستگاه‌های متعدد وای‌فای نیز امواج هوایی را آلوده کرده، می‌توانند در هم تداخل ایجاد کرده و سرعت داده را برای تسک‌های مهم شبکه‌سازی پایین بیاورند- خواه گیمینگ باشد خواه ویدیو کنفرانس.
•         هر دستگاه مستقل متصل به اینترنت خطرات امنیتی جدیدی ایجاد می‌کند. به عنوان مثال: دوربین های نظارتی برای افراد خارجی قابل دسترسی هستند. هکرها می‌توانند از طریق مانیتور کودک با اعضای خانواده صحبت کنند. یک کنترل از راه دور تلویزیون هوشمند می‌تواند شما را استراق سمع کند. از لامپ‌های هوشمند می‌توان برای راه‌اندازی حملات DDoS استفاده کرد. و یک ربات جاروبرقی می تواند از شما عکس بگیرد. این مشکلات تا حدی از طریق پیکربندی صحیح قابل حل است که در پستی جداگانه به آن خواهیم پرداخت.

اُلگا

ما اسپیکر هوشمند (یاندکس) و یک سری دستگاه Aqara خریدیم. به شخصه فکر می‌کردم این کار سرگرم‌کننده باشد اما به پولی که می‌دهم نمی‌ارزد. اما اشتباه می‌کردم: بسیار مفید بود! می‌توانیم چراغ‌ها، دستگاه قهوه‌ساز و زنگ هشدار را با صدا روشن و خاموش کنیم. و ما همیشه با بلندگوی هوشمند صحبت می‌کنیم و از آن در مورد پیش بینی آب و هوا می‌پرسیم یا موسیقی درخواست می‌دهیم.

راهکارهای هیبریدی

برخی از فروشندگان دوست دارند ارتش کاملی از دستگاه‌های ساخته شده بر اساس فناوری‌های مختلف را تحت یک نام مشترک پنهان کنند. نمونه بارزش شیائومی است که رطوبت‌سازها و جاروبرقی‌هایی را می‌سازد که به‌طور خودکار آنلاین می‌شوند و همچنین لامپ‌های دارای قابلیت Zigbee را تولید می‌کند. هوم‌کیت اپل هم داستان مشابی دارد: از فناوری‌های مختلفی برای کنترل دستگاه‌ها از یک برنامه Home استفاده می‌کند: Wi-Fi، بلوتوث، کنترل از طریق هاب خانگی پنهان در Apple TV، ادغام با هاب‌های Zigbee مانند Philips Hue و پشتیبانی از پروتکل جدید Matter. البته مزیت قطعی‌ای نیز وجود دارد: می توانید دستگاه را جداگانه خریداری و استفاده کنید، سپس آن را در سیستم اتوماسیون کلی ادغام کنید. نقطه ضعف رویکرد ترکیبی این است که مجبور به پرداخت مجدد برای فناوری های تکراری در دستگاه های مختلف هستید. دیگر بماند که  خطرات امنیتی، خرابی ها و مسدود شدن امواج رادیویی نیز وجود دارد!

نکته مهم دیگر قفل شدن فروشنده است: با اپل یا شیائومی، "رشد" خانه هوشمند خود از راهکارهای متفاوت تا حدودی آسان‌تر است. اما اگر به طور ناگهانی به دستگاهی نیاز داشتید که در خط تولید فروشنده شما نیست، اتصال آن به خانه هوشمند شما یک مشکل بزرگ خواهد بود. حتی بدتر از آن این است که سازنده اجزای خانه هوشمند شما به طور اساسی استراتژی خود را تغییر دهد یا از کار خارج شود و پشتیبانی از خدمات آنلاین یا انتشار به‌روزرسانی‌ها را متوقف کند، چیزی که اصلاً دور از ذهن نیست و ممکن است اتفاق بیافتد. این دلیل دیگری است برای اشاره به اهمیت متودهای جایگزین کنترل (برای مثال سوئیچ‌های فیزیکی).

ایلیا

من از شر ویژگی‌های خانه هوشمند Wi-Fi خود خلاص شدم زیرا آنها بدون اینترنت کار نمی‌کردند. به درگاه‌های Zigbee روی آوردم و همچنین به دلیل مشکلات سازگاری برای مناطق مختلف، شیائومی را به نفع Tuya کنار گذاشتم. سیستم جدید به سوئیچ‌های دو طرفه هوشمند اجازه می‌دهد، بنابراین می‌توانید روشنایی راهروهای طولانی را از هر نقطه‌ای بدون سیم‌کشی مجدد کنترل کنید. همچنین پرده‌های هوشمندی داریم که وقتی چراغ‌ها روشن  یا هوا تاریک می‌شود، به‌طور خودکار کشیده می‌شوند، و پریزهای هوشمند خاموش کردن اتو را آسان می‌کنند، حتی اگر در خانه نباشید.

چه چیز کارامد است و چه چیز نیست؟

متأسفانه، معدود افرادی هستند که می‌توانند پیشتر سر دربیاورند به چه قابلیت‌های خانه هوشمند نیاز دارند و کدام تنها برای چند هفته سرگرم کردن خوب هستند. بنا بر تجارب همکارانمان، برخی کاربران برای مثال اصلاً به کنترل صدا نیازی ندارد و این درحالیست که برخی بدون آن نمی‌توانند زندگی کنند. بودجه و پیاده‌سازی خانه هوشمند خود را برنامه‌ریزی کنید تا هیچ سناریویی باعث نشود راحتی یا جیب‌تان به خطر بیافتد: برای مثال موقع برنامه‌ریزی در مورد کنترل متمرکز روشنایی و گرما سوئیچ‌های دستی قدیمیِ خوب را فراموش نکنید. و البته باید حواستان به راهکارهای محافظتی در برابر تهدیدهای سایبری باشد.

[1]Turnkey، مسئولیت طراحی و اجرا را به‌طور کامل بر عهده پیمانکار ، می‌گذارد بگونه‌ای که بعد از تکمیل پروژه ، کارفرما فقط با چرخاندن یک کلید می‌تواند بهره‌برداری از تأسیسات اجراء شده را آغاز نماید . 

منبع: کسپرسکی آنلاین (ایدکو)

کسپرسکی اسم یکی از بزرگترین شرکتهای امنیتی و سازنده آنتی ویروس است که برخی از کاربران اشتباهاً این شرکت و محصولات آنتی ویروس آن را با عناوینی نظیر کسپرسکای،کاسپرسکی، کسپراسکای، کسپراسکای، و یا کاسپراسکای نیز می‌شناسد. همچنین لازم به ذکر است مدیرعامل این شرکت نیز یوجین کسپرسکی نام دارد.