روابط عمومی شرکت ایدکو (توزیع‌کننده‌ی محصولات کسپرسکی در ایران)؛ اخیراً یک سری عکس‌های هشدار دهنده در فضای آنلاین در حال پخش شدن است که عکاس آن‌ها ربات‌های وکیوم کلینر بوده‌اند! بله درست خواندید، وکیوم کلینرها. صاحب یکی از همین دستگاه‌های فوق‌ هوشمند عکسش درست موقعی که به سرویس بهداشتی رفته بود گرفته شد. می‌دانیم که دارید می‌خندید اما بعد از خنده‌تان برویم سراغ درس‌هایی که می‌شود از این حکایت گرفت. با ما همراه بمانید.

آیا وکیوم کلینرها دوربین دارند؟ اگر دارند این دوربین‌ها برای چه هستند؟

هر ربات وکیوم کلینری هم به دوربین مجهز نیست. دفترچه راهنمای کاربر معمولاً همه سنسورهای آن و مکان آنها را فهرست می‌کند. برخی از مدل‌ها به حسگرهای لمسی، و همچنین رادارهای لیزری و اولتراسونیک محدود می‌شوند، اما مشاهده دوربین‌هایی که در فهرست قرار می‌گیرند، رو به افزایش است.  مدل های رده بالا بیش از پنج سال است که از دوربین‌ها برای حرکت بهتر در اتاق استفاده می‌کنند. به گفته مهندسین، این دوربین‌ها کمک می‌کنند دستگاه‌ها به جوراب‌های روی زمین، سیم‌های لپ تاپ و سایر موانع که می‌خورند منحرف نشوند. برخی از جاروبرقی‌ها نیز دارای میکروفون برای پاسخ به دستورات صوتی هستند.

عکس‌هایی که دوربین وکیوم کلینرها می‌گیرند به درد چه کسی می‌خورد؟

بیشتر اوقات، هیچ کس. به طور معمول، جریان ویدئو از دوربین به CPU جاروبرقی می رود و نه بیشتر. اما ممکن است استثناهایی برای این قاعده وجود داشته باشد. به طور خاص، رسوایی عکس توالت زمانی رخ داد که نمونه اولیه جاروبرقی Roomba J7 استریم ویدئوی خود را برای بهبود الگوریتم به سازنده، iRobot ارسال کرد. برای تقویت سیستم‌های بینایی ماشین، مهندسین نه تنها به فیلم‌برداری از دوربین، بلکه به ویدیوی فرانویس[1] نیاز دارند که همه وسایل مبلمان به درستی شناسایی و برچسب‌گذاری شوند. نشانه گذاری اولیه محتوای عکس و ویدیو توسط انسان انجام می شود. سپس یک کامپیوتر روی این نمونه ها آموزش داده می‌شود و متخصصان کیفیت تشخیص و تصحیح خطاها را بررسی می‌کنند. بنابراین، iRobot این ویدیو را به Scale AI، پیمانکار تخصصی با کارکنانی با دستمزد کم که ساعت‌ها صرف علامت‌گذاری اشیاء روی عکس ها و فیلم‌ها می‌کنند، برون‌سپاری کرد.

iRobot ادعا می‌کند تمام نمونه‌های اولیه با هشدارهای مناسب ارائه گشته و تنها با رضایت کتبی آنها برای ضبط ویدیو به آزمایش کنندگان تحویل داده می‌شوند. یعنی شما نمی توانید به طور تصادفی چنین جاروبرقی را در فروشگاه خریداری کنید. پرونده بسته شد؟ هنوز ماجرا ادامه دارد...

جمع‌آوری انبوه داده

توسعه الکترونیک خانه‌های هوشمند، به ویژه ربات‌های مستقل، بدون جمع آوری انبوه داده‌ها امکان پذیر نیست. تنها با تجزیه و تحلیل میلیاردها و حتی تریلیون ها نمونه، هر سیستم یادگیری ماشین می‌تواند واقعاً چیزی یاد بگیرد. این یکی از دلایل اصلی است که تقریباً همیشه یک بند در قرارداد طولانی مدت مجوز محصول وجود دارد که از شما برای جمع‌آوری داده‌های «تشخیصی» برای بهبود محصولات و خدمات درخواست می‌کند.

در عین حال، به ندرت می‌بینید این داده‌ها با جزئیات مشخص شده باشند و آنچه برای "بهبود محصولات و خدمات" مورد نیاز است هرگز توضیح داده نمی‌شود. (در ضمن، قراردادهای مجوز کاربر نهایی Kaspersky همیشه لیست کاملی از اطلاعات جمع آوری شده را ارائه می دهد.) گاهی اوقات قرارداد به صراحت بیان می‌کند که داده‌ها برای مقاصد تجاری فروخته یا استفاده نمی‌شوند، اما «بهبود محصول» اغلب به این معناست که توسط پیمانکاران فرعی یا شرکا پردازش می‌شود. بنابراین، در بیشتر موارد، غیرممکن است بدانید چه داده‌هایی جمع‌آوری و به کجا ختم می‌شوند. با این حال، سازمان غیرانتفاعی Mozilla Foundation تلاش خوبی برای اصلاح این وضعیت با راهنمای Privacy Not Included خود انجام می‌دهد: برنامه‌ها و ابزارهایی را برجسته می کند که مشخصاً در مورد نقض حقوق حریم خصوصی مشتریان بدبین هستند. این فهرست هنوز کامل نیست، اما تعدادی از جاروبرقی‌های روباتی «خوب» و «بد» را در بر می‌گیرد.

کارکرد نادرست

حتی با فرض اینکه سازنده ربات جاروبرقی از نظر اخلاقی موردی نداشته باشد، سرنوشت داده‌های جمع‌آوری‌شده همیشه ایده آل نیست. می‌تواند برای سال‌ها در سرورهای شرکت قرار داشته باشد، جایی که حفاظت از آن در اولویت نیست. بنابراین، علاوه بر پیمانکاران فرعی، افراد خارجی کامل ممکن است به طور ناگهانی به آن دسترسی پیدا کنند - از محققین امنیتی گرفته تا مجرمان سایبری یا هکرها. تهدید دیگر، هرچند عجیب‌تر، هک شدن خود جاروبرقی است. اگر توسط مهاجم تحت کنترل قرار گیرد برای اهداف غیر استاندارد (حتی پخش موسیقی از Spotify)،  مورد جاسوسی قرار خواهد گرفت.

راهکارهای امنیتی

انتخاب فروشنده از روی حریم خصوصی تأییدشده و ثبت رد امنیتی می‌تواند شروع خوبی باشد. اما آنچه در تحقیقات اخیر کسپرسکی دیده می‌شود این است که حدود 34 درصد کاربران تا همینجای کار جلو می‌روند و بعد دست می‌کشند. متأسفانه این سطح امنیتی به هیچ وجه کافی نیست. باید کاری کرد که ربات‌هایی چون جاروبرقی‌ها نتوانند داده جمع کنند یا دست کم، کمتر جمع کنند و نیز داده را نیز نشت ندهند. برای مثال می‌شود در تنظیمات کاری کرد که نقشه خانه برای سرور تولیدکننده ارسال نشود و در صورت لزوم کاری کرد دستگاه وارد برخی اتاق خاص مانند اتاق خواب یا کتابخانه نشود و نیز وقتی اعضای خانواده حضور دارند دست به فعالیت نزند.

مورد دومی که گفتیم برخی‌اوقات در تنظیمات ارائه می‌شود اما همچنین امن‌تر است اگر بشود از موانع دیوار مجازی که تولیدکننده دستگاه می‌فروشد استفاده کنید. گزینه واقع‌گرایانه دیگر این است که مدل وکیوم کلینری را انتخاب کنید که کاملاً بتواند آفلاین کار کند. کلی مدل‌های آی ربات هست که آفلاین کار می‌کنند گرچه هنوز هم برای یک سری کارها و نمایش آمارهای تمیزکاری به دسترسی نت نیاز است. وبسایت‌های تبلیغاتی به شما نخواهند گفت آیا مدل خاصی آفلاین کار می‌کند یا نه پس توصیه ما به شما این است که بازخودرهای کاربران و نیز بررسی‌های تفصیلی محصول را بخوانید یا به سرویس پشتیبانی فنی تماس بگیرید.

اگر امکان عملکرد آفلاین برای وکیوم کلینر وجود نداشت شاید یک گزینه ترکیبی به کمکتان بیاید: انجام راه‌اندازی اولیه با استفاده از اپ موبایل و راه‌اندازی جدول زمانبندی تمیزکاری، سپس غیرفعالسازی دسترسی به اینترنت. این را می‌توان از طریق تنظیمات روتر انجام داد: یا با تغییر رمز عبور نقطه دسترسی یا با افزودن جاروبرقی به فهرست انکار. به هر حال، زمانی که در تنظیمات روتر هستید، مطمئن شوید که سیستم عامل به روز است و رمز عبور پیش‌فرض کارخانه نیست. این نه تنها امنیت جاروبرقی، بلکه کل خانه هوشمند شما را بهبود می بخشد. روش پیچیده‌تر نیز راه اندازی جاروبرقی بدون اتصال به سرورهای سازنده، مستقیماً از شبکه محلی است. این دستگاه حتی می‌تواند با یک سیستم اتوماسیون خانه هوشمند ادغام شود! چنین پروژه‌هایی، به عنوان مثال، برای مدل‌های محبوب iRobot و Xiaomi وجود دارد، اما نیاز به مهارت‌های فنی خاصی دارند. نکته واضح - اصلاً جاروبرقی روباتی نخرید. بگذارید واضح و روشن بگوییم: شاید دردسر این جور وسایل از مزایایشان بیشتر باشد.

[1] annotated video

منبع: کسپرسکی آنلاین (ایدکو)

کسپرسکی اسم یکی از بزرگترین شرکتهای امنیتی و سازنده آنتی ویروس است که برخی از کاربران اشتباهاً این شرکت و محصولات آنتی ویروس آن را با عناوینی نظیر کسپرسکای،کاسپرسکی، کسپراسکای، کسپراسکای، و یا کاسپراسکای نیز می‌شناسد. همچنین لازم به ذکر است مدیرعامل این شرکت نیز یوجین کسپرسکی نام دارد.