به گزارش روابط عمومی شرکت ایدکو (توزیع کننده محصولات کسپرسکی در ایران)؛هر بار که یک هواپیما سقوط می کند بازتابهای وسیعی در بر دارد. در هنگام سقوط بدون شک صندلی خلبان ایمن ترین جای ممکن است و ضمنا ممکن است خلبان و کمک خلبان از دلیل سقوط با خبر باشند. برخی از افراد در هنگام وقوع چنین حوادثی خبره می شوند و سریعا به "ویکی پدیا" مراجعه می کنند و می گویند: "دقیقا مانند این سانحه در سال 1967 در تانزانیا هم اتفاق افتاده است – این اتفاق هم مانند آن است." بدترین چیز این است که از پشت صندلی کامپیوتر بخواهید اینجور اتفاقات را قضاوت کنید که متاسفانه اینترنت به این جنبه منفی قضایا بسیار کمک می کند. این کاملا قابل فهم است که اینطور اتفاقات در زندگی پیش خواهند آمد اما با پوششهای خبری اینگونه اتفاقات فقط منفی بافی را به ذهن بینندگان تزریق می کند.
متاسفانه دلیل وقوع فاجعه با تاخیر بسیار اعلام می شود و آن هم زمانی است که جعبه سیاه تحت بررسی قرار می گیرد. به همین دلیل بسیاری از شبکه های اجتماعی و تلویزیونی به استناد دلایل خودشان شروع به تفسیر اتفاق مربوطه می کنند. این اطلاعات آنقدر سریع منتشر می شود که هنوز کارشناسان شروع به کار نکرده اند.
هدف این کارشناسان مانند رفع مشکل ترافیک شهری نیست. این کارشناسان نیاز دارند تا علل واقعی این فاجعه را بر اساس تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده از جعبه سیاه بیابند تا اطمینان حاصل کنند که این اتفاق دوباره صورت نگیرد.
پس با این تفاسیر، عبارت "افشای اسرار جعبه سیاه" صحیح نمی باشد.
برای شروع باید بدانید که جعبه سیاه لزوما به رنگ سیاه نمی باشد. این دستگاه نامش را از عملکردش گرفته است: علم محاسبات و مهندسی سیستم آن، بدون دانش کارکرد تجهیزات درونی آن امکان پذیر و قابل مشاهده نمی باشد. از این به بعد هم از این جعبه به عنوان "ضبط اطلاعات پرواز" (flight recorder) با مخفف FR نام می بریم.
دستگاه ضبط پرواز بطور معمول به رنگ نارنجی است و در برخی از مدلها روی بدنه خال خال است و به اشکال استوانه ای نزدیک به کروی شباهت دارد که این اشکال هندسی باعث مقاومت بیشتر دستگاه می شود. علاوه بر این، دستگاه ضد ضربه، ضد آب و ضد حرارت است تا از اطلاعات ارزشمند داخلش محافظت کند.
علاوه بر اینها دستگاه ضبط پرواز از یک چراغ ویژه استفاده می کند که از زیر آب هم قابل رویت است و می تواند سیگنالی به طول موج 37.5 کیلوهرتز در زیر آب هم ارسال کند. این مسئله باعث می شود که در مواقع لزوم این دستگاه براحتی پیدا شود.
الزاماتی در طراحی دستگاه ضبط اطلاعات پرواز وجود دارد که به شرح زیر است: باید در برابر نیروی شتاب 3400G در مدت زمان 6.5 میلی ثانیه مقاومت داشته باشد، 30 دقیقه بتواند در آتشی عظیم قرار بگیرد اما نسوزد، در حدود 6000 متر در زیر دریا به مدت 30 روز سالم بماند.
در دستگاه ضبط پرواز قدیمی از سیم پیچهای مغناطیسی در جهت ذخیره اطلاعات استفاده می شد اما در دستگاههای مدرن استفاده از فلش مرسوم است. پس در اصل جعبه سیاه مانند یک درایو می باشد که بسیار از آن محافظت می شود. جعبه سیاه دارای نوعی تراشه خاص می باشند که در برابر حرارت بالا مقاوم هستند و قدرت خواندن و نوشتن اطلاعات بر روی خود دارند.
ذخیره اطلاعات در پیکربندی مشابه RAID به معنی زیاد بودن داده ها است. جهت جلوگیری از دست رفتن اطلاعات دستگاه ضبط اطلاعات پرواز ممکن است در چندین جای هواپیما قرار بگیرد.
داده های درون این دستگاه طوری رمزگذاری نمی شوند که هر شخصی که آن را یافت بتواند اطلاعات را بخواند و این ایده ای بسیار کاربردی می باشد.
زمانیکه صحبت از رمزگشایی جعبه سیاه می شود در واقع منظور بارگذاری داده های ثبت شده و بررسی و تجزیه و تحلیل ساختار آن می باشد. در بعضی موارد پیش می آید که جعبه سیاه آسیب دیده است و نیار به تعمیر فیزیکی متخصصان از قبیل (لحیم کاری تراشه های حافظه) دارد تا قادر به خواندن داده ها شود.
سه نوع روش ذخیره سازی در داده های ضبط پرواز وجود دارد: ضبط صوت کابین خلبان (CVR)، ضبط داده های پرواز (FDR) و ضبط و دسترسی سریع به داده ها (QAR). در ضبط CVR اطلاعات 2 ساعت آخر کابین خلبان که شامل مکالمات خدمه در این کابین و همچنین تبادل رادیویی با افسران عملیات می باشد را در چهار کانال مختلف ذخیره می کند. ضمنا داده های جدیدتر بر روی داده های قدیمی تر رونویسی می شوند.
در استفاده عملی از این دستگاه هیچ تمرینی وجود ندارد و استفاده از آن در لحظه مورد نیاز از هر راهی صورت می گیرد. قسمت ضبط این دستگاه در زمان سانحه ضبط را متوقف می کند و منبع تغذیه برق آن از کار می افتد و دیگر هیچ اطلاعاتی رونویسی نمی شود.
ذخیره داده های FDR در یک بازه زمانی طولانی (حتی تا 24 ساعت) در طول تمام پروازها انجام می شود تا زمانیکه سانحه هواپیما صورت بگیرد. این ضبط تمام پارامترهای پرواز را اعم از تغییر مقادیر سرعت و ارتفاع و حالت کارکرد موتور که در مجموع شامل 88 پارامتر می باشد را ذخیره می کند.
در داده های QAR پارامترهایی بیش از FDR را در خود گنجانده است (در حدود 2000 پارامتر مختلف). این پارامترها دارای سوابق بسیاری مانند تمام عملیات سیستم هواپیما، حتی تنظیم درجه حرارت داخل کابین و بسیاری مسائل دیگر هم که حتی ممکن است با سانحه ارتباطی نداشته باشد.
این اطلاعات برای استفاده از خدمات برتر هواپیما و بهبود عناصر سازنده آن می باشد. این پارامترها کاری به ایمنی پرواز ندارد و برای بررسی این موضوع بی فایده می باشند. به همین دلیل QAR در موارد تهاجم و سقوط با توجه به عدم نیاز برای بررسی محافظت نمی شود.
این فناوری همچنان در مسیر تکامل قرار دارد تا بتواند حافظه های فلش را مقرون به صرفه کند و حرکتی رو به رشد در جهت افزایش گنجایش این فلشها شود. در آینده ای نه چندان دور برای ذخیره اینگونه اطلاعات از دوربین استفاده خواهد شد. در حال حاضر در هواپیماهای مدرن فیلمبرداری از زمین در جهت سرگرمی مسافران در داخل کابین است.
علاوه بر این فناوری ارتباط بی سیم به طور پیوسته راه خود را به تمام بخشهای روزمره زندگی باز کرده است: دسترسی به اینترنت و اتصال به تلفن همراه به سرعت مانند استفاده کردن از کالاها شد. نفوذ بیشتر این فناوریها در هواپیماها آنها را قادر به ذخیره اطلاعات پرواز به طور مستقیم در ابرها (البته نه آن ابرهایی که در زیر هواپیما قرار دارد) در زمانهای واقعی می باشد.
در آخرین کاوشی که در فناوری داده های جعبه سیاه انجام می گیرد کمک می کند تا محققان دلایل اتفاقات منجر به حادثه را بیابند. سقوط هواپیما معمولا به دلایل مختلفی صورت می گیرد که در نسلهای بعدی با استفاده از ابزارهای ساخته شده تحلیلی کمک می شود تا از رخ دادن فجایع سقوط در آینده جلوگیری به عمل آورد.
منبع: کسپرسکی آنلاین(ایدکو)
* کسپرسکی اسم یکی از بزرگترین شرکتهای امنیتی و سازنده آنتی ویروس است که برخی از کاربران اشتباهاً این شرکت و محصولات آنتی ویروس آن را با عناوینی نظیر کسپرسکای،کاسپرسکی، کسپراسکی، کسپراسکای، و یا کاسپراسکای نیز می‌شناسد. همچنین لازم به ذکر است مدیرعامل این شرکت نیز یوجین کسپرسکي نام دارد.
