روابط عمومی شرکت ایدکو (توزیع کننده محصولات کسپرسکی در ایران)؛ این روزها فضای اینترنت پر شده است از ماجرایی رعب آور و تازه: شخصیت واتس‌اپی به نام مومو با دهانِ کجی زشت و خوفناک که بر طبق گزارشات، مخاطبانش را تهدید می‌کند، برایشان محتوای شوکه‌کننده می‌فرستد و حتی کاربرانش را ترغیب می‌کند به خود آسیب برسانند. گفته می‌شود مومو حُکمِ نهنگ آبی دوم را دارد (گروهی -بیشتر در رسانه‌های اجتماعی روسیه- که افراد را مجبور به انجام فهرستی از کارها می‌کردند که آخرین مرحله به خودکشیِ فرد می‌انجامید). پلیسِ برخی کشورها به والدین در مورد این خطر جدید (برای فرزندانشان) هشدار داده است: گفته می‌شود این جانور ترسناک در مرگ دختری 12 ساله در آرژانتین نقش داشته است. آیا واقعاً باید از این هیولای واتس‌اپی ترسید؟ چگونه می‌توان نسل جوان را از گزند تأثیرات مخرب اینترنتی مصون نگه داشت؟

مومو: از کجا آمده و چه کار می‌کند؟

بیایید ابتدا با آواتار مومو شروع کنیم- عکسی است از یک مجسمه‌ ساخت دست هنرمندی ژاپنی به نام کیسوکه آیزاوا که تصور خود را از روحی به نام اوبوم در رسوم اجدادی ژاپن به تصویر کشیده است. ابتدا این مجمسه عالی از آب درآمد؛ تا حدی که تصویرش روی کاربران اینترنتی تأثیر بسیاری گذاشت. اما شرایط تغییر کرد: کاربران جنبه‌ی مثبت این مجمسه را از بین بردند و به جایش شروع کردند به ساخت و پرداخت داستان‌هایی وحشتناک از روی آن.

تا جایی که نهایتاً فردی تصمیم گرفت به این مجسمه‌ی به‌ظاهر ترسناکِ بی‌آزار، روحی شرورانه (ساخت افکار پلید خود) بدمد و آن را در قالب اکانت واتس‌اپی تحت عنوان مومو درآورد. حال این موجود ساختگی در فضای سایبری پرسه می‌زند و مردم را می‌ترساند. قهرمان این روزهای تشنجِ واتس‌اپی، تصاویری رعب‌آور از قربانیانش ارسال می‌کند (بیشتر بدن‌های قطعه‌قطعه‌شده)؛ ادعا می‌کند همه‌چیز را از در مورد مخاطبینش از جمله موقعیت واقعی‌ آن‌ها می‌داند و از پیش به آن‌ها تذکر می‌دهد که ارتباط پیدا کردن با او به جاهای خوبی ختم نخواهد شد. مومو شاید با آن‌ها تماس هم بگیرد- گزارشات حاکی از این است که وقتی این آواتار زنگ می‌زند، صداهایی نخراشیده و عجیب و غریبی می‌آید که لرزه به تن می‌اندازد.

اکثر منابع ادعا دارند این جانور مخوف تنها زمانی پاسخ می‌دهد که مطمئن شود افراد، خود دلشان می‌خواهد این ارتباط را با او ادامه دهند. بر اساس اطلاعات برخی منابع، شماره‌ی مومو ابتدا در فیسبوک پخش شد و بعد در دیگر شبکه‌های اجتماعی مانند ردیت. رسانه‌ی روسی اظهار دارد مومو با استفاده از "ویروس‌های ناجور" خود را به فهرست مخاطبین‌ کاربران می‌چسباند اما این بیشتر شبیه به یک فریب است.

تا همین زمان که این مقاله را خدمتتان ارائه داده‌ایم، مومو دست کم سه کانتکت پابلیک در اینترنت دارد: اولی یک کانتکت ژاپنی است که به طور کلی همه‌ی ماجراها از آنجا شروع شد، دومی کانتکت مکزیکی و سومی کلمبیایی. در واقعیت، مومو رقم‌های بیشتری دارد؛ هر کس ممکن است با عکس اوبوم برای خود اکانتی ایجاد کند و به این کارناوال رعب و ‌وحشتِ بیمار بپیوندد.

تبِ مومو

تب مومو -این داستانی که بذرش را رسانه‌ها و بلاگرها ریختند- دارد بیشتر و بیشتر می‌شود. رسانه‌ها به ارائه‌ی اطلاعات جعلی کمک کردند و بلاگرها نیز در جریانِ ساختِ مکالمات با موموهای تقلبی و همچنین ایجادِ اکانت‌های جدیدِ بیشتر با این آواتارِ شوم دست داشته‌اند. طبیعتاً حضور چنین موجودی می‌تواند جولانگاهی باشد برای ترول‌های اینترنتی تا بتوانند با اکانت‌های بیشتری مردم را بترسانند. این آواتار وجهه‌ی مخوفی دارد؛ محتواهای ترسناک می‌فرستد و همچنین سعی می‌کند مردم را به خودآزاری وادار کند. در این میان کانتکت‌های مومو (فرقی ندارد سازنده‌ی آن کیست) نیز شروع می‌کنند به ایجاد رعب و وحشت میان افراد (که از هیچ‌چیز خبر ندارند)؛ خصوصاً کودکان.

حواستان به فرزندانتان باشد

به طور خلاصه، مومو ایده‌ی سرگرم‌کننده‌ی کثیفِ شخصی است که حال در اینترنت رو به تکثیر می‌باشد. واقعیت این است که هیچ دلیلی برای ترس از مومو وجود ندارد؛ اما این تجربه بالقوه کودک را به فکر فرو می‌برد و می‌ترساند. اگر نگران چنین اتفاقی هستید با آن‌ها صحبت کنید و به حرف‌هایشان گوش دهید. سعی کنید اعتمادشان را جلب کرده و کاری کنید که شما را دوست خود بدانند تا از همه‌ی ترس‌هایشان به شما بگویند و چیزهایی که در فضای سایبری آزارشان می‌دهد را پیش شما بازگو نمایند؛ چه مومو باشد و چه چیزهای دیگر.

اگر به کودکان خود توجه بیشتری داشته باشید، متوجه تحولات مرموزِ رفتاریشان خواهید شد. اگر چنین رفتارهایی از آن‌ها سر زد بدانید که در محدوده‌ی خطراند:

• مدام انجام تکالیف مدرسه‌ی خود را پشت گوش می‌اندازند.
• دیگر سرگرمی‌های قبلی‌شان را دوست ندارند.
• مدام خلقشان برمی‌گردد، افسرده‌حال به نظر می‌رسند و یا پرخاش می‌کنند.
• تا دیروقت بیدار می‌مانند.
• ناگهان بسیاری از دوستان خود را در شبکه‌های اجتماعی اضافه کرده و یا حذف می‌کنند.
• ناگهان اکانت یا اکانت‌های خود را پاک می‌کنند.
• دیگر با شما حرف نمی‌زنند.