روابط عمومی شرکت ایدکو (توزیع‌کننده‌ی محصولات کسپرسکی در ایران)؛ اینکه آیا هوش مصنوعی فوق‌هوشمند تا سال ۲۰۲۷ ظاهر خواهد شد، هنوز در حد حدس و گمان است، اما پیش‌بینی برای سال ۲۰۲۶ روشن است: این سال با ظهور عامل‌های هوش مصنوعی در دسترس همگان شناخته خواهد شد—مدل‌های بزرگ چندرسانه‌ای که قادر به ساخت و اجرای زنجیره‌ای از اقدامات بر اساس دستورات کاربر هستند. قابلیت‌های عامل‌محور هم‌اکنون در وب‌سایت ChatGPT و دیگر ارائه‌دهندگان موجود است، اما برای رسیدن به بالاترین عملکرد، این عامل‌ها باید مستقیماً روی رایانه کاربر عمل کنند، نه در فضای کلود. بهترین راهکار احتمالاً یک سیستم‌عامل مجهز به هوش مصنوعی خواهد بود، اما ایجاد یک سیستم‌عامل جدید چالشی بزرگ است. به همین دلیل، همه توجه‌ها به یک جایگزین کاربرپسند و مؤثر متمرکز شده است: مرورگر هوش مصنوعی. منظور از آن، یک مرورگر وب معمولی با یک مدل زبانی بزرگ به‌طور عمیق یکپارچه است. مدل هوش مصنوعی می‌تواند همه صفحات وب باز را مشاهده کند، اطلاعات آنها را پردازش کند و همان اقداماتی را انجام دهد که کاربر معمولاً انجام می‌دهد، مانند باز کردن، کلیک کردن، وارد کردن داده، ذخیره و دانلود.
رهبران بازار ارزش این راهکار را درک کرده‌اند. برای مثال، Perplexity مرورگر Comet خود و اخیراً پیشنهاد چند میلیارد دلاری برای خرید Chrome ارائه کرده است، در حالی که OpenAI دارد مرورگر خود را توسعه می‌دهد. گوگل و مایکروسافت در موقعیت بهتری قرار دارند و Gemini و Copilot را به ترتیب در مرورگرهای Chrome و Edge موجود خود یکپارچه کرده‌اند. در همین حال، Mozilla از زاویه‌ای متفاوت به همین هدف نزدیک می‌شود و به‌تدریج قابلیت‌های هوش مصنوعی را به‌طور عمیق در مرورگر Firefox خود ادغام می‌کند.
در نتیجه، هم‌اکنون شاهد تبلیغاتی هستید که شما را ترغیب می‌کنند «مرورگر خود را ارتقا دهید» یا با دانلود آخرین نسخه، یا فعال کردن «ویژگی‌های هوشمند» در مرورگر فعلی خود. سال آینده، این تبلیغات به‌صورت فراگیر خواهند بود. تنها چیزی که باقی می‌ماند، تصمیم‌گیری درباره دلیل نیاز شما به همه این‌ها و اینکه آیا مزایا ارزش ریسک‌های در حال ظهور را دارند، خواهد بود.
چرا ممکن است به مرورگر هوش مصنوعی نیاز داشته باشید؟
دستیار هوش مصنوعی‌ای که به‌طور کامل در مرورگر شما یکپارچه شده باشد، می‌تواند شما را از بسیاری از کارهای خسته‌کننده آزاد کند. با فشار یک دکمه می‌توانید خلاصه‌ای سریع از یک مقاله طولانی یا یک ویدیو دو ساعته دریافت کنید، یا به‌جای خواندن یک سند طولانی، پرسشی درباره محتوای آن بپرسید. همه این‌ها به‌سرعت و به‌صورت طبیعی انجام می‌شود، بدون نیاز به کپی و جای‌گذاری لینک‌ها یا متن‌ها در تب یک چت‌بات. اما تحول واقعی با قابلیت‌های عامل‌محور رخ خواهد داد: توانایی انجام اقدامات مشخص، نه فقط پردازش داده‌ها. برای مثال، می‌توانید بازار اینترنتی مورد علاقه خود را باز کنید و از دستیار بخواهید همه موارد لازم برای یک سفر سه روزه در ماه آگوست را به سبد خرید شما اضافه کند.
برخلاف قابلیت‌های مشابهی که هم‌اکنون در وب‌سایت‌های ارائه‌دهنده هوش مصنوعی موجود است، این فعالیت عامل‌محور مستقیماً روی رایانه شما انجام می‌شود. خدمات آنلاین شما را شناسایی می‌کنند زیرا پیش‌تر وارد سیستم شده‌اید و عملیات بسیار سریع‌تر از آنچه در یک ماشین مجازی ابری انجام می‌شد، صورت می‌گیرد—گرچه نتایج بهتر تضمین نمی‌شود.
قابلیت‌های بازیابی اطلاعات نیز می‌توانند نتایج مرتبط‌تری ارائه دهند، زیرا ربات‌هایی مانند ChatGPT، Claude و Perplexity از بسیاری از وبسایتها مسدود شده‌اند. این امر مانع از آن می‌شود که مدل‌های زبانی بزرگ بتوانند منابع به‌روز را در پاسخ‌های خود مد نظر قرار دهند. با اجرای این قابلیت‌ها از داخل مرورگر، این مشکل به‌طور قابل توجهی کاهش می‌یابد، زیرا دستیار هوش مصنوعی به نمایندگی از شما به وبسایتها دسترسی خواهد داشت. علاوه بر این، اگر به منابع داده محدود، مانند ژورنال‌های علمی یا گزارش‌های بازار بورس اشتراک دارید، عامل هوش مصنوعی می‌تواند در صورت نیاز از آنها استفاده کند.
چرا شرکتهای هوش مصنوعی به چنین مرورگری نیاز دارند؟
برخی از ارائه‌دهندگان راهکارهای هوش مصنوعی انگیزه‌های خود را صراحتاً بیان می‌کنند، در حالی که دیگران نیاز به حدس‌های آگاهانه بر اساس مدل‌های کسب‌وکار شرکتهای بزرگ دارند.
- میلیاردها کاربر: ورود موفق به بازار مرورگر، دسترسی به بیشترین تعداد کاربر ممکن را فراهم می‌کند. مطمئناً، خرید Chrome یا حداقل Firefox ایده‌آل خواهد بود، اما در غیر این صورت، بازیگران فناوری می‌توانند مرورگر خود را به صدر محبوبیت برسانند.
- وفاداری کاربران: سرویسی که مستقیماً در مرورگر تعبیه شده باشد، بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد زیرا همیشه در دسترس است. علاوه بر این، مهاجرت از یک مرورگر آشنا دشوار است؛ انتقال بوکمارک‌ها و افزونه‌ها به مرورگر دیگر نیازمند تلاش زیادی است.
- داده بیشتر:اگر تعداد کاربران زیاد باشد و استفاده مکرر داشته باشند، اطلاعات بیشتری به ارائه‌دهنده هوش مصنوعی داده می‌شود که به آموزش سریع‌تر مدل‌های زبانی جدید و بهبود محصول کمک می‌کند. مرورگر به تمام ترافیک وب کاربر دسترسی دارد، بنابراین آموزش می‌تواند بر اساس داده‌های وبسایتها انجام شود، نه فقط مکالمات با مدل.
- روش‌های آموزشی جدید: ارائه‌دهنده به گنجینه‌ای از داده‌های رفتاری دسترسی پیدا می‌کند. هم‌اکنون عامل‌های هوش مصنوعی با مشاهده صفحات وب و تشخیص دکمه‌ها عمل می‌کنند، مشابه فرآیند تفکر بلند انسان‌ها: کند و ناکارآمد. آموزش بر اساس حرکات و کلیک‌های ماوس، لایه جدیدی شبیه حافظه حرکتی ایجاد می‌کند که مانند انسان‌ها سریع‌تر و مؤثرتر خواهد بود.
- هزینه کمتر:هزینه‌های سرور عظیم ارائه‌دهندگان هوش مصنوعی کاهش می‌یابد، زیرا بخشی از پردازش مستقیماً روی رایانه کاربر انجام می‌شود، نه در ماشین مجازی کلود.
- دور زدن مسدودسازی‌ها و پرداخت دیوارها: آموزش مدل‌های هوش مصنوعی با کمبود اطلاعات جدید مواجه است و بسیاری از وبسایتها دسترسی عامل‌های هوش مصنوعی را مسدود کرده‌اند. ارسال درخواست‌ها از رایانه کاربر این محدودیت‌ها را کاهش می‌دهد، زیرا فعالیت عامل غیرقابل تشخیص از فعالیت مالک رایانه است. شبکه‌ای توزیع‌شده از مرورگرها امکان دسترسی به وبسایتها برای آموزش مدل را فراهم می‌کند، بدون برخورد با محدودیت‌ها، و حتی می‌تواند داده‌های عمومی‌نشده را دانلود کند، مانند مقالات در ژورنال‌های اشتراکی.
تأثیر بر حریم خصوصی و محرمانگی
تمام این موارد به این معناست که مرورگر هوش مصنوعی تهدیدات جدی و کم‌کنترل برای حریم خصوصی شما ایجاد می‌کند. شرکتهای هوش مصنوعی به تمام ترافیک شما، تاریخچه کامل وب، محتوای کامل وبسایتها و همه فایل‌های رایانه شما دسترسی خواهند داشت.
در نتیجه، ممکن است ناخواسته داده‌های شخصی یا محدود خود را—مانند کتاب‌های خریداری‌شده یا مقالات علمی منتشرنشده—در یک سیستم هوش مصنوعی عمومی قرار دهید. همچنین ممکن است اطلاعات حساس کاری، مانند گزارش‌های مالی پیش‌نویس، طراحی‌های در حال انجام یا اسرار تجاری را به‌طور ناخواسته افشا کنید.
این سناریو علمی‌تخیلی نیست: در سال ۲۰۲۳، ChatGPT به اشتباه بخش‌هایی از چت‌های کاربران را فاش کرد و ویژگی «اشتراک چت»—که تا ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۵ در دسترس کاربران بود—ده‌ها هزار مکالمه کاربران را در موتورهای جستجو نمایه کرد و در دسترس همه قرار داد.
چرا مرورگرهای مجهز به هوش مصنوعی ریسک امنیتی دارند؟
وقایع مرتبط با برنامه‌های هوش مصنوعی روزبه‌روز رایج‌تر می‌شوند و تصویری نگران‌کننده ارائه می‌دهند. در آزمایشی که بتازگی انجام شده، محققان موفق شدند عامل هوش مصنوعی در مرورگر Comet را فریب دهند تا بدافزاری را روی رایانه مالک دانلود کند. آنها ایمیلی جعلی حاوی نتایج آزمایش خون برای کاربر ارسال کردند. وقتی عامل هوش مصنوعی سعی کرد فایل‌ها را دانلود کند و با CAPTCHA مواجه شد، مأموریت ویژه‌ای را انجام داد و فایل مخرب دانلود شد. در آزمایش دیگری، همان تیم توانست دستیار هوش مصنوعی را ترغیب کند تا از سایت تقلبی خرید کند. با توجه به اینکه اطلاعات پرداخت و رمز عبور اغلب در مرورگر ذخیره می‌شود، فریب دادن عامل هوش مصنوعی می‌تواند منجر به زیان مالی واقعی شود.
محققان خاطرنشان کردند که هوش مصنوعی به مهندسی اجتماعی بسیار حساس بوده و ترفندهای کلاسیک فریب انسانی روی آن مؤثر است. اگرچه این آزمایش‌ها در مرورگر Comet انجام شد، در هر مرورگری با قابلیت عامل هوش مصنوعی مشابه رخ خواهد داد.
خطر دیگر این است که مرورگر یک برنامه کامل با دسترسی گسترده به فایل‌ها است. با اجرای دستورهای مخرب، دستیار مرورگر می‌تواند فایل‌های کاربر را حذف یا بدون اجازه آپلود کند. نمونه‌ای اخیر مربوط به هک برنامه Nx بود: کد مخرب به‌جای جستجوی مستقیم کیف پول‌ها یا رمز عبور، تنها به دستیاران هوش مصنوعی نصب‌شده دستور داد فایل‌های مورد نیاز را پیدا کنند. خطر سوم، هنوز فرضی، مرتبط با قوانینی است که روزبه‌روز در کشورها برای محدود کردن دسترسی به اطلاعات غیرقانونی تصویب می‌شود. اگر برخی بازیگران بازار مرورگرهای هوش مصنوعی از مرورگر خود به‌عنوان خزنده برای آموزش مدل‌ها استفاده کنند، یا عامل هوش مصنوعی به حمله تزریق دستور واکنش دهد، ممکن است جستجوی اطلاعات ممنوعه بدون درخواست کاربر آغاز شود. نحوه اثبات اینکه این هوش مصنوعی بوده و نه کاربر، هنوز مشخص نیست.
نباید از آسیب‌پذیری‌های سنتی نرم‌افزاری نیز غافل شد. هر سال صدها نقص خطرناک در مرورگرها کشف می‌شود زیرا امنیت مرورگر یک کار مهندسی پیچیده است. حتی با مشارکت گسترده تیم کرومیوم، همچنان کارهای زیادی برای توسعه‌دهندگان پوسته باقی می‌ماند. آیا توجه کافی به تست و رفع آسیب‌پذیری‌ها در مرورگرهای مجهز به هوش مصنوعی خواهد شد؟ قطعاً نه.
در نهایت، پیاده‌سازی ناصحیح قابلیت‌های هوش مصنوعی می‌تواند باعث مصرف بیش از حد حافظه و پردازنده شود، همان‌طور که در انتشار اخیر Firefox 141 مشاهده شد. این مسئله مستقیماً تهدید امنیتی ایجاد نمی‌کند، اما باعث کندی، اختلال و افزایش احتمال خطای انسانی می‌شود.
ویژگی‌های مرورگر ایده‌آل هوش مصنوعی
برای بهره‌مندی از مزایای هوش مصنوعی بدون ایجاد ریسک‌های غیرضروری، مرورگری باید داشته باشید که:
- امکان فعال و غیرفعال کردن پردازش هوش مصنوعی با یک کلیک برای سایت‌ها یا گروه‌های سایت‌های مشخص و ایزوله کردن مدل‌ها و زمینه مکالمه آنها بین سایت‌های مختلف را فراهم کند.
- تضمین کند که هوش مصنوعی تنها بر اساس درخواست‌های مشخص کاربر اطلاعات دانلود و ارسال می‌کند.
- امکان انتخاب مدل هوش مصنوعی، از جمله مدل کاملاً محلی، را بدهد.
- خودکنترلی داشته باشد و در موقعیت‌های مشکوک با کاربر دوباره بررسی کند.
- پیش از وارد کردن داده‌های حساس یا انجام خرید، تأیید کاربر را بخواهد.
- محدودیت‌های سطح سیستم‌عامل برای دسترسی به فایل‌ها و داده‌ها داشته باشد.
در حال حاضر چنین مرورگری با این ویژگی‌ها در بازار وجود ندارد. همچنین همه این تدابیر نمی‌توانند شما را در برابر فیشینگ، سایت‌های تقلبی و خطرات ناشی از آنها محافظت کنند. بنابراین، علاوه بر مرورگر هوشمند، داشتن یک سیستم خارجی برای محافظت کامل از رایانه و گوشی هوشمند در برابر تهدیدهای سایبری ضروری خواهد بود.
کسپرسکی آنلاین (ایدکو)
کسپرسکی اسم یکی از بزرگترین شرکتهای امنیتی و سازنده آنتی ویروس است که برخی از کاربران اشتباهاً این شرکت و محصولات آنتی ویروس آن را با عناوینی نظیر کسپرسکای،کاسپرسکی، کسپراسکای، کسپراسکای، و یا کاسپراسکای نیز می‌شناسد. همچنین لازم به ذکر است مدیرعامل این شرکت نیز یوجین کسپرسکی نام دارد.
