روابط عمومی شرکت ایدکو (توزیع کننده محصولات کسپرسکی در ایران)؛ 11 درصد هیچ چیز نیست.... شاید حتی این درصد برای رخداد و یا آسیب سایبری چندان جدی به نظر نرسد؛ اما وقتی شاهد چنین چیزی در بخش فعالیت‌های کاری باشیم دیگر این 11 درصد می‌تواند قابل‌بحث و جنجال‌برانگیز باشد. بله، این میزان درصد اعلام‌شده در حقیقت حضور فعال زنان در جهان امنیت سابری را نشان می‌دهد.

با توجه به اینکه کمبود نیروی کارِ با استعداد، امنیت سایبری را به خطر انداخته است شاید فکر کنید با راغب کردن زنان به تکنولوژی، می‌توانید این مانع را از سر راه بردارید؛ اما همانطور که خود بهتر می‌دانید، همه‌چیز در عمل و در واقعیت پیچیده‌تر است. برای شرکت‌های تازه پاگرفته، ترغیب زنان به علوم فناوری آسان‌تر است اما وقتی حرفِ جایی مثل کسپرسکی به میان می‌آید، این مسئله بغرنج می‌شود. از همین رو سعی داشتیم تا این بحران را در کنفرانس یک‌روزه‌ی خود تحت عنوان CyberStarts مورد بحث و بررسی قرار دهیم.

اولین سخنگوی ما، اوا گالپرین بود. او در طی سخنرانی خود به این موضوع اشاره کرد که 11 درصد مثل این می‌ماند که از 10 نفر توسعه‌دهنده‌ی شرکت، تنها یکی زن باشد. و اگر تعداد افراد، کمتر از 10 باشد که دیگر اصلاً زنی وجود نخواهد داشت.

این نابرابری‌ها روی زنانی که جزو 11 درصد هستند تأثیر می‌گذارد و این متعاقباً صنعت تکنولوژی و جهانی که دارد بدان خدمت می‌کند را نیز تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. وقتی در حوزه‌ی امنیت سایبری مشکلی شناسایی می‌شود، در ادامه راهکارهایی احتمالی برای حل این مشکل ارائه خواهد شد و همچنین بایدها و نبایدها مورد بررسی قرار می‌گیرند. سپس گزینه‌هایی که در حال حاضر می‌توان انجام داد بعلاوه‌ی راهکارهایی که در آینده به درد خواهند خورد روی میز گذاشته خواهند شد.

صبح‌ بخیر: اولین گام؛ اعتراف کنیم مشکلی هست

این یک حقیقت تلخ است که هر زنی بر روی این کره‌ی خاکی، دارد با چیزی در زندگی‌اش می‌جنگد؛ خواه این جنگ بر سر بیان ایده‌های شخصی و نیازهای خانوادگی باشد و چه بر سر سوءاستفاده‌های جنسی در محل کار و یا کنفرانس‌ها. ما هنوز هم در عصری زندگی می‌کنیم که باید داستان‌های زندگی افراد را بلند بلند خواند تا جزء به جزء آن به گوش عالم برسد. برای شروع همین کافی است که مردان در اتاق جلسه تصمیم می‌گیرند مساوات را در مورد زنان متقاضیِ کار رعایت کنند اما در عمل، وقتی پروسه‌های استخدامی یک به یک پیش‌ می‌روند خلاف آن ثابت می‌شود و شاید زنان نیز مدیران شرکت را با اشاره به فلسفه و رسالت اجتماعی (و دیگر خط‌ مشی‌ها) غالگیر کنند.

سخنرانیِ صبح -توسط اوا گالپرین، مدیر امنیت سایبریِ بنیاد مرزهای الکترونیکی- رفته‌رفته (حول و حوش بعد از ظهر) رنگ و بوی میزگردی تخصصی به خود گرفت؛ میزگردی که با حضور کاشا گاتیر از مرکز امنیتی پیشرفته‌ی سایبری، سارا  مونزینجر از شرکت کربن‌بلک و Lesbians Who Tech و پم استنسون از شرکت آلتا اسوشییت و تالار گفتگوی زنان نماینده[1] برگزار شد. هر دو جلسه حول محور موضوعاتی مربوط به ایجاد میل و اشتیاق در دختران و زنان نسبت به فناوری و امور تکنولوژیکی، غلبه بر یأس و ترس از وارد شدن به این حوزه و همچنین ماندگاری در آن بود.

خلاصه‌ی معضلات به‌ظاهر جهانی:

• زنانی که به تازگی مشاغلی مرتبط با امنیت سایبری پیدا کرده‌اند خود را مهجور و طردشده حس می‌کنند.
• زنانی –دختران قدیم- که تازه وارد فضای تکنولوژیکی شدند به شدت آسیب‌پذیرند و احتمالاً خاطرات منفی از چنین محیطی دارند: مدام خود را به دلیل نظارت کم روی زندگی تکنولوژیکی‌ خود ملامت می‌کنند، و یا قرار گرفتن در چنین اتمسفری برایشان یادآورِ روزهایی است که به خاطر استفاده از فناوری، چه به لحاظ تکنولوژیکی (هک یا فیشینگ) و چه اجتماعی مورد حمله قرار گرفتند (زورگیری اینترنتی).
• ممکن است در نشست‌ها و کنفرانس‌ها مورد بی‌توجهی قرار گیرند.
• ممکن است در معرض سوءاستفاده‌ و آزارهای جنسی در محل کار و یا کنفرانس‌ها قرار گیرند.
• درست مثل همتاهای مردشان، زنان نیز دوست دارند حس مشارکت در جمع را تجربه کنند و از رابطه‌ای تعاملی حول محور کار لذت ببرند اما وقتی حضور خانم‌ها انقدر کمرنگ باشد دیگر کار به استخدام مشاور و این بحث‌ها نمی‌کشد.

وقتی "تفاوت" برنده‌ی میان می‌شود

آیا اساساً اینکه فضای فناوری اینقدر مردانه است مشکلی دارد؟ اگر خانم‌ها کمی به فناوری سایبری علاقه نشان می‌دادند و یا بیشتر خود را با آن سازگار می‌کردند، اکنون بستر مناسبی برای فعالیتشان در این حوزه فراهم بود، اینطور نیست؟ نه... قطعاً نه.

اعضای تیم صبح این کنفرانس تأکید کردند که زنان، بیشتر مناسب مشاغل رده‌بالای فناوری‌اند (و نتیجه‌ی تحقیقات نیز با این ادعا همخوانی دارد). بچه‌های بخش میزگرد (مونزینجر و استنسون) به طور مختصر توضیح دادند که چطور حوزه‌ی غنی فناوری سایبری هر یک از آن‌ها را از رشته‌ها و حوزه‌های گوشه و کنار جذب کرده است. گاتیر نیز پیروی اظهارات همکاران خود، زنان را مناسب‌ترین مهره‌های بازی فناوری خواند:

«زنان ذاتاً حلال مشکلات هستند؛ ما مشارکت‌ کردن در خونمان است؛ ما پرسش کردن در وجودمان نهادینه شده و به روش‌های مختلف خود را از حد و حدود‌های تعریف‌شده رها می‌کنیم... خوب پدیده‌ی امنیت اطلاعات نیز درست به همین مهارت‌ها نیازمند است».

با این حال سخت‌تر از همه مشتاق کردن زنان به این حوزه و بعد ماندگاری آن‌ها در چنین فضایی است.

حال سؤال اینجاست که اساساً چرا چنین مسئله‌ای برای صنعت فناوری باید تا این حد اهمیت داشته باشد که برایش کنفرانس برگزار شود؟ پاسخ ساده است؛ هر چه پراکندگی و تفاوت نظرها بیشتر باشد، نیازهای مختلف‌تری از همگان تحت پوشش قرار می‌گیرد. وقتی یک سری افراد با تجارب، دیدگاه‌ها و درامدهای یکسان در پروژه‌ها دخیل می‌شوند، تنها می‌توانند مسائل مربوط به خودشان را پوشش دهند و بینش کافی برای تعمیم نتایج به عموم مردم را ندارند. با آوردن زنان به این عرصه می‌شود ایده‌پردازی‌های جدید کرد، راهکارهای تازه ارائه داد و به جهان فناوری از چشم‌اندازی متفاوت‌تری نگاه کرد. شاید دسته‌ای مرد نتوانند حس و حال مادری که بار خانواده را به دوش می‌کشد درک کنند و یا شاید چم و خم محصولات زنانه را بلد نباشند. بعضی از شرکت‌ها و سازمان‌ها هم بی آنکه خود بدین موضوع واقف باشند محل کار را جایی قرار داده‌اند که خانم‌ها نمی‌توانند رفت و آمد مکرر داشته باشند؛ گویی فضاهای تکنولوژیکی از پیش با پیش‌انگاره‌ای مردانه طراحی و مهندسی‌شده‌ است. همین زنان را مأیوس کرده و بعضاً می‌ترساند.

عصر بخیر: ارتقای صنعت

گرچه جای شکر دارد که در مورد بایدها و نبایدها بحث و گفتگو می‌شود؛ اما از یک جا به بعد دیگر باید در مورد آینده هم حرف زد... بالاخره می‌دانید که آینده خود بخشی است که نجات دنیا و بشر را در مشت خود دارد.

با همین هدف، سخنرانی بعد از ظهر این مراسم را مؤسس BrainBabe و دیدر دایموند، مؤسس و مدیرعامل اجرایی  CyberSN بر عهده گرفته و مستقیماً به موضوع استخدام و نگه‌ داشتن استعدادهای مختلف در حوزه‌ی امنیت سایبری پرداختند.

فرآیندی مداوم و مستمر

دایموند مانند تیم بعد از ظهر نکات خود را با محوریت رهبریِ زنان در محل کار مطرح کرد. او در این سخنرانی به روش‌هایی که در نشست ظهر پوشش داده شد پرداخت. مدیران این دو شرکت همچنین از ماندگاری استخدامی‌هایشان حرف زدند. به عقیده‌ی آن‌ها تنها نباید به فکر استخدام پرسنل بود؛ بلکه باید راهکارهایی اتخاذ شود تا بر این اساس، نیروها در شرکت یا سازمان ماندگار شوند. 50 درصد زنانی که وارد مشاغل فناوری-محور می‌شوند طرف 3 سال، شغل خود را ترک می‌کنند. در این سخنرانی خط بطلانی روی مبحث تعادل بین کار و زندگی کشیده شد. آن‌ها در حقیقت می‌گویند وقتی زنان وارد این حرفه شدند، هنوز وظایف و مسئولیت‌های خانه و زندگی‌شان را فراموش نکرده بودند. از آنجایی که این مسئولیت‌ها را نمی‌شود کنار گذاشت پس باید الگوی کاری انعطاف‌پذیرتری را اتخاذ کرد.

در کنار موضوع اصلی ورود موفق زنان به این حوزه، همچنین به مشاغل مرتبط با فناوری‌سایبری (cybertech) پرداخته شد.

و درست پیش از تمام شدن مراسم، مدیر پنل چند نکته‌ی مهم اما مختصر نیز ارائه داد:

o اگر تنها زن کارمند در شرکت هستید و یا در اقلیت‌ قرار گرفته‌اید از میزان انرژی‌ای که می‌گذارید عاقلانه و فکر‌شده استفاده کنید (بدانید که کجا باید برای بقا بجنگید و کجا باید برای سلامت روانی و آرامش‌تان هم که شده محیط را ترک کنید).

o از زنانی که مثل شما در این حوزه کار می‌کنند و به جایگاه‌های بالا رسیدند ببینید و یاد بگیرید.

o با این پیش‌زمینه‌ی ذهنی وارد این حرفه شوید که شما در اقلیت‌ هستید (با این حس کنار بیایید تا درک چالش‌ها برایتان آسان‌تر شود).

o هر زمان نیاز بود به منابع انسانی رجوع کنید و یادتان باشد آن‌ها هستند که به شما نیاز دارند (شما نیروی کار خوبی هستید).

o منحصر به فرد عمل کنید.

o خودسر و تک‌رو نباشید؛ سعی کنید ایده‌های همه‌ی افراد را بسنجید.

o اوضاع به این منوال نخواهد ماند. شرایط رو به بهبود خواهد بود. شما اینجایید و خبر خوب این که کسپرسکی هم آن سوی دیگر منتظر شماست.

[1] Executive Women’s Forum